Vào mùa đông, đàn trâu ri thường kéo nhau về rú Ông Đồn để trú ngụ. Chúng rất hung dữ, phá phách nương rẫy của bà con, làm cho nhiều người phải sợ.

Một hôm, chúng tôi rủ nhau đi săn. Chúng tôi chia làm hai toán. Một toán thì mang theo trống, mõ, thanh la để xua đuổi còn một toán gồm những người có sức khỏe mang theo giáo, mác ngồi chực chờ ở các lỗ eo. Khi có tiếng trống xua đuổi thì một con trâu ri lao tới. Nó có cặp sừng nhọn hoắt, cặp mắt đỏ ngầu trông rất hung dữ. Nó vừa lao tới, ông Hậu nhảy ra đâm một mác nhưng không thể xuyên thủng vào mình nó. Con trâu quay lại, ngoái sừng vào bụng ông móc ra một mớ ruột kéo dài loòng thoòng.

Bên này tôi kịp lao đến, lấy hết sức phóng một mác vào nách con trâu. Mác sập vào sâu tôi đè lấy nhưng con trâu vẫn chưa chết, hắn điên tiết lên vùng mình một cái hất tôi bay bổng lên trời. Lúc rớt xuống tôi bíu được một ngọn cây non. Con trâu ở dưới đất cứ láy cặp sừng nhọn hoắt cứ hẫy lên, hẫy xuống làm tôi rợn hết tóc gáy. Tôi nghĩ: “Mụi ni e phải chết với con trâu ni rồi có”. Đang lúc bí, tôi mới chợt nhớ tới con chó khoang ngôn ngoan của tôi, tôi mới gọi “ơi khoang cứu tau cùng”. Con chó khoang nghe tiếng tôi, từ đằng xa nó liền lao đến, nhắm bộ hạ con trâu đớp một phát chí mạng. Con trâu bất ngờ bị tấn công thêm một phát, đau quá, nó chuyển sang đuổi con chó. Con chó khôn ngoan giả thua bỏ chạy. Con trâu được thế đuổi theo nó. Tôi nhảy xuống xách cây mác lần theo vết máu, rẽ lối đuổi theo con trâu.

Đến một khoảng xa tôi nghe thấy “huỵch” một cái rồi nghe thấy tiếng người là hét vang lên “tiên tao, tiên tao”. Tôi chạy tới thì không thấy ai hết ngoài ông Toản đang cắm cây mác đè lên con trâu, miệng hô toáng lên “đây là tiên tao, đây là tiên tao”. Tôi mới cười “nỏ ai như cha Toản, ngồi chực lỗ eo, đè lỗ cộ người ta đâm vô một mác rồi hô tiên tao, tiên tao mụi thôi nọ!” Không biết ông Toản thật hay giả mà để lại tiếng cười cho đến ngày hôm nay.

Hồi đó ai đâm được mác đầu tiên gọi là mác tiên sẽ hưởng được cái đầu. Ai đâm mác thứ hai gọi là mác nhì thì được cái noọng. Phần còn lại được xẻ ra chia đều cho mỗi nhà một miếng.

Hữu Chư