Cứ vào độ thắng 7 tháng âm lịch hàng năm, khi thời tiết bắt đầu chuyển từ mùa nắng sang mùa mưa thì trên mảnh đất gió lào cát trắng quê tôi trời đất ban tặng cho một loại thực phẩm đăc trưng đó là nấm tràm. Có lẽ do thời tiết khắc nghiệt của vùng đất gió lào cát trắng và đất đai căn cổi nên cây nấm quê tôi có một vị đắng đặc trưng không trộn lẫn vào đâu được.

Nấm tràm (Tên gọi khoa học là Tylopilus felleus) Được phân bố ở vùng Đông bắc Châu Âu, vùng Bắc Mỹ và Việt Nam. Ở Việt Nam nấm tràm có nhiều ở các tỉnh miền trung như Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và đảo Phú Quốc.

Nấm tràm thường mọc ở những khu đồi tràm (loại cây trồng để nấu lấy tinh dầu tràm) và sau này khi những cánh đồi tràm đất bạc màu cằn cổi cho nên người ta trông cây tràm hoa vàng, bạch đàn để phủ xanh đất trống đồi trọc, nấm tràm cũng mọc lên nhiều ở đó.

Nấm tràm hình giống như một chiếc ô, bên ngoài màu tím, bên trong màu trắng, nấm tràm chỉ mọc sau những cơn mưa đầu mùa, nấm mọc nhanh nhưng cũng chóng tàn, mỗi đợt chỉ khoảng một tuần.

Nấm tràm ở Quảng Tri, nếu mọc ở vùng gò đồi trung du thì tai nấm nhỏ có màu tím và vị đắng đậm hơn, nấm mọc ở vùng cát tai nấm to , có màu tím hồng và vị đắng vừa phải.

Nấm có công dụng tốt, theo đông y ăn nấm tràm trị được mệt mỏi, cảmcúm và nhức đầu, nấm giàu chất dinh dưỡng, vị đắng của nấm có tác dụng thanh nhiệt giải độc và giã rượu.

Nấm tràm là loại thực phẩm dễ chế biến thành nhiều món ăn ngon, trước đây ở vùng nông thôn nấm tràm được bà con hái về chủ yếu là nấu canh với rau khoai hoặc xào thì nay nấm tràm đã có mặt ở các nhà hàng khách sạn cao cấp và trở thành một món đặc sản rất được thực khách ưa chuộng. Ở vùng quê Quảng Tri ngoài việc chế biến các món ăn thì món cháo nấm tràm cũng là một món ăn độc đáo, hấp dẫn và bổ dưỡng. Nấm nấu cháo phải chọn loại nấm tươi, tai nấm to, sau khi làm sạch nấm, ta cho các gia vị và công thêm ít thịt heo nạc vằm nhỏ xào chín, đợi cho nồi cháo gạo chín tới là cho nấm lên, và đợi cho sôi lai là bắc xuống, quả thực là khoái khẩu khi thưởng thức món cháo nấm tràm.

Nấm Tràm nấu rau lang

Nấm tràm có thể phơi khô, gói lại cất để để làm thực phẩm dự trữ cho mùa mưa rét. Nếu chúng ta có vài kg nấm muốn ăn dần thì bạn hãy làm sạch nấm cho vào nồi hấp lên (hấp sẽ tốt hơn luộc, vì khi luộc nước sẽ ngấm vào cây nấm, lúc ăn sẽ bị nhạt) sau khi hấp xong cho nấm vào các túi nhỏ vừa từng bữa ăn và cho vào tủ lạnh, với cách này bạn có thể để dành nấm được dăm bữa nửa tháng.

Món cháo nấm tràm

Nấm tràm quê tôi là một sản vật trời cho, một món ẩm thực rất gần gủi, thân quen và cũng rất đặc trưng với mảnh đất và con người Quảng Trị.