Lưu trữ cho từ khóa: tran huu chu

Gìn giữ chuyện Trạng Vĩnh Hoàng

04/09/2015 Phi Hổ Để lại phản hồi

Trạng Vĩnh Hoàng là một hiện tượng trào phúng độc đáo của văn học dân gian Quảng Trị, xuất hiện cách đây khoảng ba bốn trăm năm. Tuy nhiên, Trạng Vĩnh Hoàng đang có nguy cơ bị mai một vì hình thức kể chuyện truyền miệng. Trăn trở với sự mất dần của Trạng Vĩnh Hoàng, anh Nguyễn Văn Thanh, hiện công tác tại Liên đoàn Lao động tỉnh Quảng Trị đã cất công tìm tòi, nghiên cứu, ghi lại những chuyện Trạng để xuất bản một cuốn sách nhằm lưu giữ chuyện Trạng Vĩnh Hoàng.

Ông Trần Hữu Chư giới thiệu bức tranh mình vẽ minh hoạ cho chuyện Trạng Vĩnh Hoàng.

Trạng Vĩnh Hoàng bắt nguồn từ những sự việc thật, được người kể biến hóa bằng cách cường điệu, hư cấu một cách có lý, mang tính hài hước làm cho người nghe tưởng tượng, ngạc nhiên mà cười để quên đi những khó khăn, gian khổ. Ông Trần Hữu Chư, một trong hai người sưu tầm và kể được nhiều chuyện Trạng Vĩnh Hoàng nhất ở Vĩnh Tú cho biết: Trong chiến tranh, Vĩnh Linh là vùng tuyến đầu ác liệt nhất, đã phải chịu sức hủy diệt tới 7 tấn bom và 70 quả đạn trên một cây số vuông. Nhưng người Vĩnh Hoàng vẫn lạc quan và họ vẫn nói Trạng và kể chuyện Trạng trong sinh hoạt hàng ngày, trong các hội nghị của huyện, trong chiến hào, trên mâm pháo, dưới địa đạo.

Trăn trở trước sự mai một của chuyện Trạng, anh Nguyễn Văn Thanh đã cất công tìm về làng Trạng Vĩnh Hoàng để gặp các vị cao niên trong làng ghi lại những chuyện trạng. Anh Thanh vốn không phải là người quê Quảng Trị, nhưng sau nhiều lần được nghe kể chuyện Trạng Vĩnh Hoàng đã say mê chuyện Trạng. Năm 2007 anh đã quyết tâm tìm tòi, sưu tập để biên soạn một cuốn sách về chuyện Trạng.

Cả vùng Vĩnh Hoàng xưa giờ chỉ còn hai người biết nhiều và kể được chuyện Trạng Vĩnh Hoàng là ông Trần Hữu Chư và ông Trần Đức Trí. Do vậy, những ngày nghỉ, anh Thanh đi xe máy gần 40 km từ thành phố Đông Hà ra làng Huỳnh Công Tây, Vĩnh Tú để nghe kể và ghi chép lại những câu chuyện Trạng. Đặc biệt anh đã khai thác được khá nhiều chuyện Trạng từ ông Trần Hữu Chư, người trước đây đã từng có hàng chục năm ghi chép lại chuyện Trạng của những bậc cao niên trong làng và đã vẽ tranh minh hoạ cho những câu chuyện trạng ấy.

Đặc điểm của Trạng Vĩnh Hoàng là lớp từ cổ, từ địa phương pha từ đệm nghe rất hài như: hấy, há, đực bọ, lạo, ôốc doộc, ôông ngai. Như trong các truyện “Bắt bọp“, “Cây ớt“, “Ăn khoai lang nghẹn cổ“, “Cây khoai bò hai tỉnh”, “Đi câu cá đô”,… đã tạo nên đặc thù riêng cho Trạng Vĩnh Hoàng. Nhưng đến nay, do chịu ảnh hưởng chung của việc giao thoa văn hóa giữa các vùng, miền nên những từ này ít được sử dụng. Do vậy anh Thanh đã phải rất vất vả để tìm hiểu ghi chép những từ này để làm sao giữ được nguyên bản chuyện Trạng Vĩnh Hoàng.

Sau 5 năm sưu tầm, anh Thanh đã và bỏ tiền túi ra xuất bản cuốn sách “Chuyện làng trạng Vĩnh Hoàng”. Cuốn sách do Nguyễn Văn Thanh sưu tầm và biên soạn bao gồm các câu chuyện Trạng được chia ra nhiều thời kỳ: Thời sơ khai, thời kháng chiến chống Pháp, thời kháng chiến chống Mỹ và Thời hòa bình. Cuốn chuyện Trạng Vĩnh Hoàng này đã được người dân làng Trạng Vĩnh Hoàng đánh giá cao.

Ông Trần Hữu Chư cho rằng việc anh Thanh về làng sưu tầm để cho ra một cuốn sách về Trạng Vĩnh Hoàng là một việc làm rất đáng trân trọng. Cuốn sách sẽ góp phần lưu truyền vốn văn hoá dân gian đặc sắc của người xưa để lại, giúp lớp trẻ hiểu hơn về Trạng Vĩnh Hoàng, góp phần bảo tồn vốn văn hoá dân gian của người Vĩnh Hoàng xưa.

Anh Thanh cho biết, trong thời gian tới, anh sẽ tiếp tục sưu tầm những chuyện Trạng Vĩnh Hoàng trong thời kỳ đổi mới và bổ sung thêm những chuyện Trạng cũ để tái bản. Trong cuốn sách tái bản, anh cũng sẽ đưa thêm những bức tranh của “lão nông” Trần Hữu Chư, người đã có hàng chục năm miệt mài vẽ những bức tranh minh họa cho chuyện Trạng Vĩnh Hoàng.

Dương Vương Lợi

Hữu Chư Kể

Cuốc trôốc thằng phi công

04/09/2015 Phi Hổ Để lại phản hồi

Bựa nớ có một đực tàu bay đi trinh sát trận địa. Lạo bay quèng qua quèng lại trửa độông dưa.

Một thằng cứ ló trôốc ra ngó. Tui khôông có súng đến, tức quá tui lấy cấy cuốc chĩa 3 răng núp dưới côộc dưa. Lạo liệng qua tui dảy ra định cuốc trôốc thằng phi công. Không may cuốc mắc nơi cẳng tàu bay. Lúc nớ thả ra sợ bổ lọi cẳng nên tui cứ đèo queo cán cuốc, khi lạo bay qua bàu Thủy Ứ thì tui thả tay dảy xuống bàu, lúc nớ tui mới về.

May cha may ôông mà hắn khôông đưa tui qua bên Pháp, bên Mỹ.

Trần Hữu Chư

Hữu Chư Kể,Truyền Kỳ Trạng

Bắt bọp, bắt bọp

30/08/2015 Phi Hổ Để lại phản hồi

Bữa ấy trời đổ cơn giông, khí trời mát mẻ ngoài đôộng dưa lại vắng người, lúc này lũ quạ chắc là nhiều lắm, để rủ nhau vào ăn dưa đỏ. Tôi ở nhà nóng ruột quá liền vác cuốc ra đôộng dưa coi thử. Ra đến nơi tôi thấy bốn bề đều vắng lặng, chẳng thấy bóng dáng một con quạ nào. Tôi đang mừng trong bụng là lũ quạ chẳng có phá phách gì.

Tôi đi quanh trạng để xem thì thấy hơi lạ: có một quả dưa mà lá ủ bay đi đâu hết mà nằm chềnh ềnh như con trâu giữa trạng thế này? lại có một lỗ đỏ toéc hoéc ra nữa, rồi lại có cái gì như đuôi con quạ thập thò trong đó? Tôi bò lại gần, quả nhiên có con quạ đã chui vào trong quả dưa.

Tôi lấy tay bít lấy lỗ thủng, bỗng nghe thấy trong quả dưa có tiếng đập loạn xạ. Quả dưa phập phồng như muốn bay lên, tôi kịp đè lại nhưng đã để hở lỗ thủng trên quả dưa ra. Con quạ từ trong quả dưa thấy sơ hở nên định đường chui ra, tôi nhanh tay bắt được và bọp chết rồi quăng ra đó. Tiếp theo là một con nữa rồi hai con, ba con…và cứ tiếp tục. Tôi cứ bắt bọp, bắt bọp đến mỏi cả hai tay.

Tôi tưởng rứa đã hết nên thả tay ra, định thở lấy hơi thì bất thình lình quạ từ trong quả dưa bay ra, làm cho tôi trốc ngã. Mệt quá tôi không buồn đứng dậy mà bắt bọp nữa, ngồi bài xoai dưới đất ngửa mặt lên trời, trong quả dưa quạ bay ra túi, trời, túi đất không biết mấy con mà kể. Ngồi lại sức, tôi mới ngồi đếm quạ chết, được chi cả là: chớn…chớn… con. Số bay ra không biết bao nhiêu mà kể.

Hữu Chư.